Veel mensen worden ooit in hun leven geconfronteerd met de term ‘vruchtgebruik’. Kort gezegd: als een samenwonende partner of echtgenoot overlijdt, krijgt de wederhelft het vruchtgebruik van de gezinswoning. Maar wat houdt dat precies in? En wat is het verschil met blote eigendom? Lees er hier alles over.
Vruchtgebruik versus blote eigendom
Wanneer een partner overlijdt, erft de langstlevende vaak het vruchtgebruik van de hele nalatenschap, inclusief het huis. Dat wil zeggen dat je als nabestaande het recht hebt om van de ‘vruchten’ van het pand te blijven genieten. Zolang je leeft, mag je er blijven wonen.
De kinderen of andere erfgenamen erven slechts de blote eigendom. Dit betekent dat ze eigenaar zijn van de constructie van het gebouw. Als de vruchtgebruiker – meestal een van hun ouders – sterft, gaat de woning automatisch naar hen. De blote eigendom wordt dan automatisch volle eigendom.
Wanneer heb je recht op vruchtgebruik na overlijden?
Of je recht hebt op vruchtgebruik, hangt af van de samenlevingsvorm. Feitelijk samenwonenden hebben volgens de wet geen recht op een erfenis.
Wie wel recht heeft op vruchtgebruik:
- Wettelijk samenwonenden: De wet schrijft voor dat je het vruchtgebruik van de gezinswoonst en de inboedel erft. De erflater kan in een testament de erfenis beperken of uitbreiden.
- Gehuwden: Volgens het klassieke erfrecht erf je het vruchtgebruik op de volledige nalatenschap. Dit omvat de gezinswoning, maar ook andere zaken zoals spaargeld en een tweede eigendom.
Wat zijn je rechten en plichten als vruchtgebruiker?
Als langstlevende mag je in het huis blijven wonen, maar dat is niet verplicht. Je mag het bijvoorbeeld ook verhuren, waarbij de huurinkomsten volledig voor jou zijn. Daarnaast heb je het recht om renovaties uit te voeren, op voorwaarde dat je de oorspronkelijke functie van het gebouw behoudt. De woning ombouwen tot een kantoorruimte of winkel is dus een absolute no-go.
Bovendien sta je in voor het onderhoud. Het toilet herstellen of een gebroken tegel vervangen? Het is aan de vruchtgebruiker om deze taken uit te voeren. Dit onderhoud is essentieel om de waarde van het onroerend goed te behouden. Verder betaal je ook de gebruikelijke lasten zoals de brandverzekering, de gemeentebelasting en de onroerende voorheffing.
De grotere herstellingen – zoals werken aan het dak – zijn voor de rekening van de blote eigenaar. Dit gebeurt na overleg met de vruchtgebruiker. De blote eigenaar kan wel vragen om bij te dragen aan deze kosten. Het gevraagde bedrag moet in verhouding staan tot de waarde van het vruchtgebruik, wat afhankelijk is van de leeftijd van de vruchtgebruiker.
Kan je zomaar de woning verkopen?
Het is niet mogelijk om zomaar tot verkoop over te gaan. De erfgenamen kunnen de woonst pas verkopen nadat de langstlevende echtgenoot overlijdt. Pas dan worden de kinderen – en eventuele andere erfgenamen – de volle eigenaars.
Kan je het vruchtgebruik vroeger stopzetten?
Zowel de kinderen als de langstlevende kunnen de omzetting van het vruchtgebruik aanvragen. Dit wil zeggen dat het vruchtgebruik wordt omgezet in volle eigendom, een geldbedrag of een rente.
Belangrijke kanttekening: kinderen kunnen nooit de omzetting afdwingen als de vruchtgebruiker hier niet mee instemt. Als vruchtgebruiker kan je dus niet verplicht worden om de gezinswoning te verlaten. Beide partijen moeten hiermee akkoord gaan.
Kan je vruchtgebruik ook weigeren?
Het kan zijn dat je het vruchtgebruik liever niet aanvaardt. Misschien vind je het comfortabeler om te verhuizen naar een kleinere woonst of wil je de kinderen opnieuw laten settelen in hun ouderlijke huis. In dat geval kan je ervoor kiezen om af te zien van je recht op vruchtgebruik. Zo worden de erfgenamen volledige eigenaars van het gebouw.
Over SEYS Vastgoed
Na onderling overleg beslist om de woning te verkopen? Dan is het uiteraard belangrijk dat alles op rolletjes loopt. Van gratis waardebepaling tot een uitstekende dienst na verkoop: bij SEYS Vastgoed mag je rekenen op begeleiding van a tot z. Een persoonlijke en professionele aanpak staat altijd centraal. Met kantoren in Diksmuide, Koksijde en Oostende zijn wij actief over de ganse kust en de Polders.
Heb je nog vragen? We beantwoorden ze graag en staan vrijblijvend voor je klaar. Neem vandaag nog contact op!
